In de conceptversie van het Integraal Zorgakkoord stelt het ministerie van VWS onder het mom ‘betere samenwerking en passende zorg’ rigoureuze maatregelen voor. Een daarvan is het inperken van de vrije artsenkeuze voor alle verzekerden die geen restitutiepolis hebben. Deze maatregel raakt daarmee 90% van de Nederlanders. Het Integraal Zorgakkoord lijkt hiermee enkel en alleen een akkoord te zijn dat tot doel heeft  op de zorg te bezuinigen.

Passende zorg is nieuw toverwoord

"Passende zorg is nu het toverwoord om de zorgkosten te drukken", zegt directeur Aad de Groot. "Zorgverzekeraars moeten met hun contractering sturen op deze passende zorg en voorkomen dat er betaald wordt voor ‘niet-aantoonbaar effectieve’ zorg. Sommige zorgverzekeraars claimen hun verzekerden alleen naar passende zorg te kunnen toeleiden als zij voor niet-gecontracteerde zorg geen of een zeer lage vergoeding mogen geven. Het kabinet lijkt bereid de zorgverzekeraars op dit punt tegemoet te komen door dit mogelijk te maken. Opmerkelijk, want zorgverzekeraars kunnen helemaal niet toeleiden naar passende zorg. Daarvoor hebben ze onvoldoende beeld van de kwaliteit van zorg, van de relatie tussen arts en patiënt en van welke behandeling zou werken in de specifieke situatie waarin een patiënt zich op dat moment bevindt."

Voorstel is frappant

Door de inperking van de vrije artsenkeuze wordt het zorgverzekeraars mogelijk gemaakt nog minder vergoeding te geven voor niet-gecontracteerde zorg. Aad de Groot vindt het frappant dat deze inperking, zoals deze nu in het concept zorgakkoord is opgenomen, vooral betrekking lijkt te hebben op natura- en budgetpolissen: "Natura- en budgetpolissen kenmerken zich juist door een beperkte contractering van zorgverleners. Deze polissen zijn vooral in het leven geroepen door zorgverzekeraars om tegen een lage premie een basisverzekering aan te bieden, waarbij de budgetpolissen zich met name richten op berekenbaar winstgevende jonge gezonde verzekerden. Om deze reden is voor deze polissen de kwaliteit van zorg niet zozeer het uitgangspunt om tot contractering te komen, maar welke zorgverlener zich laat dwingen om tegen een zeer laag tarief nog zorg te leveren." Met het sturen op ‘passende zorg’ wordt de keuzevrijheid binnen deze polissen nog verder ingeperkt. Het is duidelijk dat deze maatregel vooral in het leven is geroepen om kosten te besparen.

Alleen maar verliezers

Inmiddels hebben al 76% van de Nederlanders een natura- of budgetpolis. Met de huidige hoge inflatie is te verwachten dat dit aantal alleen maar zal toenemen. Veel mensen hebben door hun financiële situatie alleen nog maar de keuze voor een natura- of budgetpolis en worden hierdoor nog verder beperkt in welke zorg ze vergoed kunnen krijgen.

De DSW-directeur benadrukt dat ook zorgverleners veel zullen verliezen als zorgverzekeraars door deze wijziging de mogelijkheid krijgen om geen of een zeer lage vergoeding te geven: "Er valt dan voor de zorgverlener niets meer te onderhandelen. Het is dan echt tekenen bij het kruisje." Het machtsevenwicht tussen verzekerde, zorgaanbieder en zorgverzekeraar raakt zo volledig uit balans. Deze maatregel zal geen stimulans zijn voor meer ‘passende zorg’ maar, zo zegt Aad de Groot, vooral een achteruitgang voor de positie van verzekerden en zorgverleners in ons zorgstelsel: "En de suggestie dat zorgverzekeraars dit kunnen compenseren door op kwaliteit te contracteren is een illusie. Passende Zorg is Verschraalde zorg."

Uiteindelijk blijft er zo alleen keuzevrijheid over voor de mensen die het zich kunnen veroorloven. Iets wat de directeur enorm tegen de borst stuit. Want ziek of gezond, arm of rijk: iedereen moet in gelijke mate recht hebben op toegankelijke en betaalbare zorg. Dat is de essentie van ons zorgstelsel, aldus de Groot: "In veel publicaties wordt gesteld dat zorgverzekeraars voor inperking van de vrije artsenkeuze zijn. Het zal duidelijk zijn. DSW is altijd tegen de aanpassing van de vrije artsenkeuze geweest en zal dat tot in lengte van dagen blijven."